Ziekte door een beet van een teek

Als (medisch)pedicure kunt u in uw praktijk te maken krijgen met de wonderlijkste (huid)ziekten en/of (huid)aandoeningen. Een veronderstelde pijnlijke likdoorn blijkt een in de huid groeiend haar te zijn. Een pijnlijke ontstoken plek aan de voethuid door een muggenbeet. Een ulcus aan de voethuid door een steek van een tropenvliegje. Een rood-blauw verkleurd onderbeen door een vaatprobleem bleek achteraf te zijn veroorzaakt door een beet van een teek.

Mevr. T. Hoekstra, pedicure te Lemmer, stuurde mij enkele foto’s van een cliënt van haar met de ziekte van Lyme. De behandelend specialist verzocht haar om deze huidaandoening, die een gevolg is van een beet door een teek, kenbaar te willen maken aan zoveel mogelijk personen en/of medecollega’s. Naar aanleiding hiervan heeft zij mij verzocht hierover een artikel te willen schrijven. Dit omdat dit verschijnsel niet veel voorkomt maar dat de ziekte van Lyme in Nederland wel steeds vaker wordt geconstateerd en dat de diagnose nog wel eens gemist wordt.

Lyme ziekte, een “nieuwe” ziekte?
Dat nieuwe staat hier tussen aanhalingstekens omdat ermee bedoeld wordt dat de ziekte weliswaar al tientallen jaren bestaat, ook in Nederland, en deze sinds kort steeds vaker wordt onderkend. Laten we samen eens dieper ingaan op de ziekte van Lyme. Hiervoor ben ik het internet op gegaan en heb het volgende voor u samengevat.

Wat is de ziekte van Lyme?
De Ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie, de Borrelia burgdorferi, die door een beet van een teek in het lichaam kan worden gebracht. Door middel van spreiding in het lichaam kunnen alle weefsels worden aangetast. Hierdoor kunnen verschillende klachten ontstaan zoals hoofdpijn, pijn in armen en benen, gezwollen pijnlijke gewrichten, dubbel zien, aangezichtsverlammingen, flauw vallen, hartklachten of een donker rode tot paarse verkleuring van de huid.

De ziekte van Lyme kent drie stadia:

Stadium 1:

Na de beet vormt zich in enkele dagen tot een maand een rode ringvormige plek die geleidelijk groter wordt.

Stadium 2:

Na enkele weken tot maanden na de beet kunnen er klachten ontstaan zoals pijnlijke gewrichten (pijn en zwelling, dezelfde verschijnselen als bij reumatoïde artritis). Verschijnselen die wijzen op aantasting van de zenuwbanen.

Stadium 3:

Na enkele maanden tot jaren kunnen de verschijnselen van het tweede stadium in een ernstiger vorm aanwezig zijn. De aantasting van het zenuwstelsel kan leiden tot ernstige loop- en oriëntatiestoornissen. Ook kan een donkerrode tot paarse verkleuring van de huid optreden aan de ledematen. Dit was dus ook het geval bij de cliënt van pedicure T. Hoekstra.

Haar cliënt tobde ongeveer 5 jaar met een zeer rood-blauw verkleurd onderbeen. Het begon met een klein plekje, niemand wist wat het was en er werd een elastische kous geadviseerd, waarschijnlijk dus voor de diagnose van een vaatprobleem. Haar cliënt droeg deze kous dapper. Maar of dat enige verbetering bracht was niet duidelijk en de plek werd steeds groter en vuriger en ook nog enigszins blauwachtig van kleur. Het zag er uiteindelijk niet naar uit of er iets met de doorbloeding aan de hand was.

Haar cliënt kreeg klachten met de gewrichten. Er kwamen kleine rode plekken op andere delen van het lichaam. Uiteindelijk werd de cliënt doorgestuurd naar een specialist. Bij het zien van deze verkleuring werd de ziekte van Lyme geconstateerd.

Geschiedenis
In 1975 werd een groot aantal kinderen uit de bosrijke omgeving van het stadje Old Lyme, aan de kust van Connecticut in de VS, ernstig ziek. Zij hadden allen de verschijnselen van jeugdreuma. Toen er in Old Lyme zoveel kinderen ernstig ziek waren, werd door de wetenschappers al snel verondersteld dat er iets anders aan de hand moest zijn. Men noemde de ziekte toen: de ziekte van Lyme.

In 1977 ontdekte Dr. Steerne dat de veroorzaker van de ziekte van Lyme werd overgebracht door de beet van een teek. Teken zijn kleine parasieten die vooral voorkomen in velden en bossen. De teek hecht zich vast in de huid (ook bij dieren) en zuigt zich vol met bloed. Wanneer de teek besmet is met de bacterie, kun je de ziekte van Lyme krijgen. In 1982 beschreef Dr.Burgdorfer deze bacterie, een bacterie die behoort tot het geslacht Borrelia. Vandaar dat deze bacterie Borrelia burgdorferi heet. Inmiddels is duidelijk, dat in Europa diverse varianten van deze bacterie voorkomen, die zeer waarschijnlijk verschillende ziekteverschijnselen veroorzaken.

Diagnose

De beet van een teek is over het algemeen niet pijnlijk en de teek laat na verloop van tijd vanzelf weer los. Daardoor wordt de beet vaak niet opgemerkt en de diagnose de ziekte van Lyme, niet of nauwelijks herkend. Een infectie met Borrelia burgdorferi leidt niet altijd tot Lyme-borreliose. Inmiddels is wel duidelijk, dat er in Europa diverse varianten van deze bacterie voorkomen, die zeer waarschijnlijk verschillende ziekte-verschijnselen veroorzaken. Ik zal u er in het kort een paar noemen:

· Vroege Lyme-borreliose / Lokale huidinfectie.

Vaak ontstaat op de plaats van de beet een klein rood plekje van ongeveer anderhalve centimeter. Wanneer dit niet groter wordt en binnen 1 tot 2 weken weer verdwijnt, is de kans klein dat er sprake is van een infectie met de bacterie.

· Borrelia lymfocytoom

Dit bestaat uit een blauw-rode zwelling van de huid met een maximale doorsnee van enkele centimeters. Bij kinderen meestal gelokaliseerd aan de oorlel en bij volwassenen aan de oorlel en tepelhof.

· Vroege gedissemineerde Lyme-borreliose

Geruime tijd na de tekenbeet kan de bacterie in de bloedbaan terechtkomen en op deze manier door het hele lichaam wordt verspreid. Men spreekt dan van een gedissemineerde infectie. Hierbij kunnen aandoeningen ontstaan aan het zenuwstelsel, de gewrichten en het hart. Daardoor kan het voorkomen dat een arts niet direct aan de ziekte van Lyme denkt.

· Neuroborreliose is een aandoening aan het zenuwstelsel

De meest voorkomende aandoening is een hersenvliesontsteking die vaak samengaat met ontsteking van hersenzenuwen en/of ruggenmergzenuwen. Ontsteking van een ruggenmergzenuw veroorzaakt zeer heftige pijn in een arm, been of in de romp. Het kan samengaan met krachtsverlies en een doof, tintelend gevoel in beide benen. Soms kan de urine niet worden opgehouden.

· Lyme-artritis is een gewrichtsontsteking

Een gewrichtsontsteking gaat altijd gepaard met zwelling van het gewricht. Dit gaat bij Lyme-artritis niet altijd gepaard met pijn. Het kniegewricht is het vaakst aangedaan. De duur van de zwelling varieert van één dag tot enkele maanden. De gewrichtsontsteking kan zelfs nog een jaar na de beet ontstaan.

· Lyme-carditis is een hartaandoening

Deze aandoening komt zelden voor. De meest voorkomende is een stoornis in het geleidingssysteem tussen de boezems en de kamers. Wanneer de geleiding is gestoord, kan een trage harstslag ontstaan waardoor men flauw valt en last van benauwdheid kan krijgen.

· Late lyme-borreliose

Alle hiervoor genoemde verschijnselen hebben een langdurig verloop. Men spreekt over een late Lyme-borreliose waarbij de ziekteduur meer dan een jaar bedraagt. Een huidaandoening die gerekend wordt tot late Lyme-bordeliose is de Acrodermatitis chronica atrophicans.

· Acrodermatitis chronica atrophicans

Hierbij zijn wij volgens mij aanbeland bij de cliënt van pedicure T. Hoekstra. Bij deze aandoening wordt de huid rood tot paars en is in het begin vaak iets verdikt en voelt warm aan. Na maanden tot jaren wordt de huid papierdun. De aandoening is vooral aan de benen en armen gelokaliseerd en kan jaren na een tekenbeet of door een onbehandeld vlekkerige rode huiduitslag ontstaan. Een klein deel van deze patiënten heeft daarbij ook gewrichtsontsteking.

Behandeling

Niet elke tekenbeet hoeft besmettelijk te zijn. Een besmette teek veroorzaakt niet altijd een infectie. Is men wel geïnfecteerd, dan wil dat niet altijd zeggen dat er ziekteverschijnselen zullen optreden. De ziekte kan, als men weet hoe die is veroorzaakt, meestal goed worden behandeld.

De behandeling met een antibioticum versnelt de genezing en voorkomt het ontstaan van nieuwe ziekteverschijnselen. De keuze en de toedieningswijze en de duur van de behandeling is afhankelijk van de ziekteverschijnselen.

Vaak hoor je dat mensen nog restverschijnselen hebben of dood gaan aan de symptomen, denk hierbij aan bijvoorbeeld de hartklachten. Ongeveer 1/3 van alle patiënten houdt in een vergevorderd stadium na behandeling nog ziekteverschijnselen. Ook kunnen er na behandeling, ernstige neurologische afwijkingen zoals geheugenverlies, slaperigheid, gedragsveranderingen en vermoeidheid blijven bestaan. In dit stadium komen ook huidafwijkingen voor.

Andere ziektes die lijken op Lyme:

Buiten griepverschijnselen zijn er een aantal andere ziektes die lijken op Lyme. Dit zijn o.a.:

Migraine, depressie, psychische problemen, reuma (R.A.), MS, ME en dan kan men nog een combinatie van deze ziektes hebben.

Tot slot

Zoals u ziet heeft Lyme veel symtomen die ook op andere ziektes of ziekteverschijnselen lijken. En andersom natuurlijk ook! Het is duidelijk dat de ziekte van Lyme geen alle daagse ziekte is. Ik hoop met dit artikel een bijdrage te hebben geleverd aan het sneller en/of eerder herkennen van de ziekte van Lyme. U als (medisch)pedicure, altijd met een luisterend oor, luisterend naar de klachten van uw cliënt, die soms door artsen onverklaarbaar zijn. Kijkend naar een (on)herkenbaar verschijnsel aan de huid of huidprobleem. Denk dan eens terug aan dit artikel. Misschien kunt u dan veel betekenen voor uw cliënt, die gebeten is door een teek en dit waarschijnlijk nooit heeft geweten.